Muhtemelen yeri ve tarihlenmesi konusunda, hakkında birçok belge ve kaynak olmasından dolayı çelişkili bulgulara sahip, bu nedenle netlik kazanması pek mümkün olmayacak bir kültür mirasını inceliyoruz. Yıllar boyu gezginler ve araştırmacıların ziyaret ettiği bu yamaçtan günümüze aktarılan notlar ve tahmini lokasyonları derlemeye çalışırken bile oldukça zorlandım.

Bana göre serüveni ilk başlatan olay Pausanias’ın buradaki tholos biçimindeki bir mezardan Tantalos Mezarı olarak bahsetmesi. Yıllar yıllar sonra 1835’te bölgeye gelen Charles Texier’in hedefi, Antik Smyrna’da başladığı kazılardan bir süre sonra şehrin yamaçlarında yer alan farklı ebatlardaki tümülüslere doğru kayar. Notlarına Tantale olarak kaydettiği, içlerinden en büyüğü olan bu tümülüsü korunmuş haliyle bulabildiği için en detaylı belgelemeyi gerçekleştirir. Aynı zamanda detaylı inceleme amacıyla da olsa mezarı kısmen yıktırarak ilk tahribatı veren kişi olarak kayıtlara geçer. Texier’den sonra aynı bölgeyi inceleyen araştırmacıların bir kısmı en yüksek terasta bulunan tümülüsü Tantalos Mezarı olarak işaretlemiş olsa da sonraki çalışmalar da Tantale’nin olduğu konum üzerinden ilerler. İnceleyen her araştırmacının farklı bir görüş ortaya koyduğu mezar için Ekrem Akurgal’ın da çalışmalara başladığı 1940’lı yıllarda iç ve dış duvarların örme teknikleri üzerinden tarihlenme çalışılır. 1950’li yıllarda yayınlanan kazı raporlarında arkaik dönemde inşa edildiği belirtilirken, bu anıtsal mezarın Smyrna’nın yönetimini elinde bulunduran kimselere ait olabileceği zira Tantalos Mezarı’nın daha eski olması gerektiğini aktarılır.

Daha fazla detayda kaybolmadan, Kültür ve Turizm Bakanlığı ilgili arşivi ve kaynaklar sayesinde Tantalos Mezarı olarak nitelendirebileceğimiz muhtemel adrese ulaştım. Hava kararmasına yakın bir saatte, daire biçimindeki boş arazi ve doğu taraftaki evin köşesindeki kesme taşları görünce doğru yerde olduğumu farkettim, gezinmeye başladım. Ada-parsel olarak arazinin kuzeyi, yani üst kısımdaki evlerin altında olarak gözükse de Tantalos’un Mezarı ya da değil arazinin konumu, büyüklüğü ve baktığı açı olarak Texier’in yıllar önce Tantale olarak işaretlediği yerde olduğuma eminim. 

Kaynaklar; Medical and Topographical Observations Upon the Mediterranean; and Upon Portugal, Spain, and Other Countries – Gustavus Richard Brown Horner – 1839, Bayraklı Kazısı Ön Rapor – Ekrem Akurgal – 1950, Eski Çağda Ege ve İzmir – Ekrem Akurgal – 1993, Küçük Asya, Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, II. Cilt – Charles Texier – 2002