Salepçioğlu İş Hanı, Tarihi Kemeraltı Çarşısının merkezinde yetmişli yılların modern mimari unsurlarını içerisinde barındıran, kent belleği açısından önemli bir yapı. Yakın zamanda yapım onarım karşılığında kiralama ihalesi açılınca akıbeti hakkında oluşan belirsizlikle gündeme gelen iş hanına ait arşivimdeki kırk civarındaki fotoğrafı biraz elden geçirip blog’un Endüstri/Kültür Mirası kategorisine eklemeye karar verdim. Bu esnada yazı için sahaflardan bulduğum İzmir hanlarına ait kitaplar, kütüphanemdeki bir kategori eksiğini tamamladı.

19. yüzyılın başlarında bahse konu arazi, Küçük ve Büyük Salepçioğlu olarak nitelendirilen, iki katlı işyerlerinin bulunduğu hanların arasında geniş bir avluya sahipmiş. Daha sonra avlunun ortasına inşa edilen Salepçioğlu Camii ile küçülen alan bir süre omnibüslere (atla çekilen yolcu arabaları) ev sahipliği yapmış. 1969 yılında burada yer alan cami hariç tüm yapılar Vakıflar İdaresi tarafından yıkılarak takip eden yılda Salepçioğlu İş Hanı’nın inşaatına başlanmış. 1972 yılında, yaklaşık yirmi metre yüksekliği ile tarihi çarşısının ortasında açılan iş hanı, Salepçioğlu Camii ile Anafartalar Caddesi arasına girerek tarihi camiyi bir nebze Kemeraltı’ndan koparmış ne yazık ki.

İzmir’deki ilk yürüyen merdivenler burada kullanılmış, ancak yalnızca sekiz yıl hizmet vermiş. Yaklaşık yirmi yıl boyunca çalışmayan yürüyen merdivenler gazetelere konu olmuş. Muhtemelen bu haber üzerine sökülerek, yerine içerisindeki mimari öğelerle uyumsuz krom trabzanlı merdivenler eklenmiş. Dışarıdan pek renk vermese de Salepçioğlu Camii’ne bakan taraftaki merdivenlerden inip, havuzlu sahnenin önünden yukarı baktığınızda karşılaşacağınız görüntüden etkilenmemeniz pek mümkün değil.

Elli-iki yıllık süre zarfında popüler mekan ve dükkanlarıyla pek çok İzmirlinin hayatına dokunan iş hanı, bu dükkanların bir bir kapanması ve gündemdeki belirsizlik nedeniyle bugün, yarı terkedilmiş mekan görüntüsünde. Kemeraltı’nda onlarca dükkana sahip, Salepçizade Hacı Mehmet Ağa oğlu Hacı Ahmet Efendi tarafından hayır işlerine vakfedilen Salepçioğlu hanlarının üçüncüsü, vilayet binasının arkasında yer almakta. Salepçioğlu isminden sonra Charlton Whittall tarafından kullanıldığı için Whithall olarak da anılan han günümüzde Kapalıçarşı olarak bilinmektedir.

Bazı detay fotoğraflar;

Kaynak: İzmir Hanları – Çınar Atay – 2003 – 20 yıldır yürümüyor – Hürriyet Ege, 20 Nisan 2000 – İzmir Hanları – Bozkurt Ersoy – 1991