Sırbistan’ın 1923 yılında uçak, otomobil ve motor üretimi için kurduğu bir fabrikanın başarıyla tasarlayıp ürettiği onlarca üründen sonra üretimine başladığı otobüslerden doksanlı yıllarda İzmir’e hizmet etmiş Ikarus IK110 ve IK160, faal olarak tanıklık edebildiğim en eski ve nadir araçlardan. Yugo Ikarus olarak bilinen otobüslerin ismi, Macaristan üretimi Ikarus ile isim benzerliği sebebiyle Ikarbus olarak değişse de ben Ikarus-Zemun olarak bahsetmeyi tercih edeceğim. Zemun, Novi Sad şehrinde kurulan şirketin 1927’de önce uçak fabrikasını, daha sonra da tesislerinin tamamını taşıdığı kasabanın ismi. Neden bilmiyorum bu isim Ikarbus’dan daha samimi geliyor.

Ikarus-Zemun’ların İzmir macerası Yugoslavya İç Savaşı’nın başladığı döneme denk geldiğinden, taraf bakımından kentte epey tartışılmış, yeri geldiğinde ciddi eleştiri konusu olmuş bir alımdı. Mekanik vitesli Ikarus-Zemun’lar, aynı dönemde çalışan Ikarus 280 ve daha yeni sayılan Sanos‘larla benzer teknik özelliklere ve donanıma sahipti. 1990-92 yılları arasında altmış-beş adedi solo IK110 ve yirmi-altı adedi körüklü IK161 olmak üzere toplam doksan-bir Ikarus-Zemun, İzmir’e yirmi yıla yakın hizmet verdi. Sayıca filodaki diğer otobüslerden daha az olmaları sebebiyle denk gelmeniz şanstı. Gereksiz bir detay ama neden bilmiyorum, solo otobüsler plakalı, körüklüler ise plakasız olarak çalıştılar.

Henüz tüm dia ve negatiflerimi taramasam da, dijital arşivimde rastladığım birkaç fotoğrafı düzenlerken o günlere gittim. Koltukları gerçekten rahatsız, motoru da oldukça gürültülüydü. Şimdiki aklım olsa daha çok denk gelmeye gayret ederdim. Kısmet..