Londra’dayken süpersonik yolcu uçaklarının havayolu hizmetine giren ilk ve son temsilcisi Concorde’un üretim öncesi ve geliştirme modellerini inceleme fırsatı bulmuştum. Havacılıkta yeni limitlerin denendiği bu iki uçağı fotoğraflamanın yanı sıra, uçuş ekipleri tarafından kullanılan simülatör uçuşuna katılmış ve Heathrow’daki “Alpha Bravo”yu da uzaktan görüntülemiştim. Geçen gün ofiste konusu açıldı aklıma geldi. Concorde havacılık alanında bir nevi endüstri mirası değil mi yahu? Blog’a eklemeliyim.

İngiliz üretim öncesi ilk model olan 101, Duxford Havacılık Topluluğu, İngiliz Uçak Koleksiyonu’nun bir parçası olarak sergilenmekte. G-AXDN tesciliyle 17 Aralık 1971’de ilk uçuşunu gerçekleştiren uçak, Concorde’un limitleri yanı sıra birçok yeni sistemi yaklaşık altı yıl boyunca test etti. Bu testler esnasında ulaştığı 2.23 Mach (yaklaşık 2753km/h) hız ile kendi alanında bir rekor kırdı.

Fairford-Bangor rotasını, 2 saat 56 dakikada tamamlayarak Kuzey Atlantik üzerinde doğu-batı yönünde gerçekleşen en hızlı uçuşu kaydeden 101’in test serüveni, 20 Ağustos 1977 günü Filton’dan Duxford’a yaptığı son uçuş ile sona erdi. Concorde’un son halini almasında epey emeği olan 101’i bir hafta önce ziyaret edebilseydim, Heritage Concorde mühendisleri uçağın yıllardır sabit kalan 17,5 derecelik değişken burnunu tekrar faal hale getirdiği ana şahit olabilecektim. Kısmet..

İkinci uçak ise geliştirme modeli olan 202 numaralı G-BBDG’tu. Concorde’un havayolu hizmetine girmeden önce yeniden inceleyebilmek ve uçuş sertifika işlemlerini tamamlayabilmek amacıyla uçurulmuştu. Yapısal farklılığı sebebiyle hiçbir zaman havayolu filosuna dahil olamayan 202, 1981’de son kez Filton’a indi ve uçuşa yarı elverişli durumda bir süre bekledikten sonra British Airways tarafından filonun yedek parça kaynağı oldu.

Concorde filoları emekli edildikten sonra parçalarına ayrılarak karayoluyla Weybridge’deki Brooklands Müzesi’ne taşındı ve burada yüzden fazla gönüllüden oluşan ekibin çalışmasıyla restore edildi. Yıl sonu olması sebebiyle yer bulmanın pek kolay olmayan etkinliğe katılabildiğim için şanslıydım. Üç saatlik programa British Aircraft Corporation’ın eğitim merkezinde Concorde pilotları tarafından kullanılan, zamanının en gelişmiş simülatörlerinden biri de dahildi. Güzel zamanlardı..

Bir söylentiye göre bu 202, Filton’daki son seferinde Savunma Bakanlığı adına, bu boyutlardaki bir süpersonik jetin, Bkz.Tupolev Tu-160 Blackjack, İzlanda üzerinden geçerek batıdan İngiltere’ye doğru ilerlerken radar tarafından görülüp görülemeyeceğini test etmek amacıyla uçmuş. BAe personeli arasında, doğrulanmamış bir söylenti olsa da böyle şeyler hep ilgi çekiyor.

Hikayesini öğrendiğimde Paris’te düşenin haricinde en şanssız Concorde olduğunu düşündüğüm 208, G-BOAB yani Alpha Bravo. Son uçuşunu Concorde filosunun uçuşa elverişlilik sertifikalarının resmi olarak kaldırılmasından bir önceki akşam yolcusuz olarak yaptığı BA002P uçuş numaralı JFK-LHR seferiyle tamamlamıştı.

Kaza sonrası uçuş modifikasyonlarının yanı sıra tam kabin yenilemesi için yerde bekledi ancak kabin montajının beklenenden zor bir ve uzun bir süreç olduğunun anlaşılması üzerine proje askıya alındı. Gözden çıkarılmış olacak ki, yenileme öncesi çıkarılmış olan kabin malzemesinin çoğu üstteki 202’nin restorasyonu için Brooklands’a gönderildi.

Bu süreçte Heathrow’un yeni terminaline konumlanması için planlar yapıldı ancak olmadı. British Airways tarafından sembol olarak burada kalması koşuluyla havalimanının o zamanki sahibi British Airports Authority’e hediye edildi.

Bu harekete istinaden gurur sembolü olarak 23 pistinin yakınına yerleştirildi. Point Rocket olarak anılan noktada en güzel emeklilik günlerin yaşayan 208 havalimanına gelen ve buradan ayrılan yolcular tarafından keyifle izlendi.

Ancak Heathrow’un yeni sahibinin havalimanı mirasına ilgi duymaması sebebiyle 2006’da bulunduğu yerden taşındı. Bu süreçte British Airways 208’i tekrar bakım hangarının önündeki kendi alanına taşıdı. Arada motor test alanında görüldüğü de oldu.

2011’de British Airways’in aile günü buluşması için tekrar ön plana çıkarıldı ancak etkinlikten sonra tekrar görünmeyen bir alana taşındı. Concorde grupları, uçağın geleceğinin güvence altına alınması için daha kalıcı bir yuvaya ihtiyaç olduğuna dair çabalarını sürdürüyor. Üstteki fotoğraf Güney Çevreyolu ile Hatton Cross arasından çekildi.

Kaynak: Heritage Concorde, Save Concorde Group, Duxford Aviation Society (2014)